Atatürkçülük – Sosyal Demokrasi sentezinin ulusal ve uluslararası anlam ve içeriÄŸi.
Bu yazı dizimizin birincisinde CHP’nin 1965 -1976 arasındaki geçirdiÄŸi 10 yıllık zihniyet devrimi sürecini özetledik. Sonunda CHP; 1976 yılında yapılan 23. Kurultay kararı ile ideolojik-politik rotasını Demokratik Sol olarak tanımlamış, ORTANIN SOLU programını kabul etmiÅŸtir.
Demokratik Sol ideolojik yaklaşımı bir sentezdir. Kemalist ideoloji ile sosyal demokrasinin aritmetik toplamı deÄŸildir veya siyasi olarak Kemalistlerle sosyal demokratların bir koalisyon siyaseti deÄŸildir. Sosyal demokrasi sosyokültürel olarak aydınlanma devrimini, sosyoekonomik olarak sanayi devrimini yapmış, Napolyon Ordularının mıntıka temizliÄŸi yaptığı Avrupa düzlüklerinde, görece az dikenli “pembe gül” bahçeleri içinde doÄŸmuÅŸ bir ideolojik siyasi akımdır. Fakat bizim oralarda; Asya’da, Afrika’da Latin Amerika’da OrtadoÄŸu’da iÅŸler o kadar toz pembe yürümüyor. Oralardaki demokratlar, devrimciler, toplumcular Napolyon ordularının yaptığı görevleri de baÅŸarmak zorundalar. Kemalist Devrim; üretimin karasabanla, ulaşımın kaÄŸnı ile yapıldığı, toplumsal hayatta feodal- ataerkil kültürün ve iliÅŸkilerin egemen olduÄŸu, yarı sömürge, yarı feodal bir imparatorluÄŸun enkazı üzerinde milli ve demokratik bir devrim hareketidir. Adı farklı da ifade edilse devrimci, antiemperyalist, antifeodal, milli, halkçı (toplumcu-sosyal) demokratik bir devrimdir. Mazlum milletler dünyası için de rol modeli olmuÅŸ bir devrimdir. Devrimci, antiemperyalist, halkçı (toplumcu) demokrat, kalkınmacı bir model.
CHP’nin Sosyal Demokrasi ilkelerini program ve tüzüÄŸüne dahil ettiÄŸi, Ortanın Solu hareketi ve Demokratik Sol sentezini herhangi bir popular iÅŸlem ile benzeÅŸim kurmak gerekirse tarımdaki aşılama tekniÄŸi ve metal endüstrisindeki alaşım tekniÄŸi ile benzeÅŸim kurulabilir. Meyve aÄŸaçlarında aşılama türdeÅŸ aÄŸaçlar arasında yapılır. Daha verimli, daha dayanıklı türler elde etmek için yapılır. Bir elma türüne bir baÅŸka elma türü aşılanabilir. TürdeÅŸ olmazsa aşı tutmaz. CHP’deki Demokratik Sol aşılaması tutmuÅŸtur, toplum tarafından da benimsenmiÅŸtir. 1973 ve 1977 seçim pratikleri bunu doÄŸrulamıştır. Kemalist devrim bir sosyal demokrasi türü olmasaydı aşı tutmazdı. Aynı ÅŸekilde metaller arasında yapılan alaşım (kaynaÅŸtırma) da böyle bir ÅŸeydir. Ä°ki veya daha fazla metalin özel iÅŸlemler ile kaynaÅŸtırılması ile elde edilen alaşımlar, bileÅŸenlerinden daha dayanıklı, kullanım alanı daha geniÅŸ yeni metal ürünleridir. Demokratik Sol sentezi; evrenselliÄŸi tartışılmaz olan 19 yüzyıl’ın sosyalizm ütopyası mirası ile 20. Yüzyılın milli kurtuluÅŸ devrimlerinin teorik ve pratik mirasının 21. Yüzyılın ÅŸafağında yapılmış bir sentezidir, aşılamasıdır, alaşımıdır. Avrupa merkezci sosyal demokrasinin bir taklidi de deÄŸildir, Kemalist Devrimin tekrarı programı da deÄŸildir.
Bu sentez üzerine çeyrek asırdır kafa yoran; ünü, ünvanı olmayan, amatör bir okur-yazar (pir-i fani) olarak deÄŸiÅŸik yayın organlarında naçizane yazılar yazdım, düÅŸünce ve önerilerimi halkımızla paylaÅŸtım. Bu çalışmalarımdan bazı örnekleri paylaÅŸarak çalışmaya devam edeceÄŸim. .
22 Mayıs 1999'da yapılan CHP olaÄŸanüstü kurultayının arifesinde yazdığım, TEORÄ° DERGÄ°SÄ°’nin Ekim 2000 sayısında yayınlanan “CHP’nin ve Türkiye’nin gerçek gereksinimi öze dönüÅŸ, Rönesans” baÅŸlıklı yazımda Evrensel Sosyal Demokrasi ile Avrupa merkezci sosyal demokrasi arasındaki farklılığa ve ayrıma dikkati çekmiÅŸ, ÅŸöyle demiÅŸtim:
“Evrensel sosyal demokrasi; sömürüye, baskıya, zulme, ekonomik-sosyal –politik ayrıcalıklara, eÅŸitsizliklere karşı insanlığın verdiÄŸi binlerce yıllık mücadelenin ürünüdür. Sadece sınıfların, zümrelerin birbirleri üzerinde ve halk üzerindeki baskı, sömürü ve zulümlerine karşı deÄŸil aynı zamanda ulusların da birbirleri üzerinde baskı, zulüm ve sömürü uygulamalarına karşıdır. Sömürgecilik ve emperyalizm evrensel sosyal demokrasi ile baÄŸdaÅŸmaz. Bu nedenle emperyalist politikaların destekçisi ve bizzat uygulayıcısı olan Avrupalı sosyal demokrat partilere ve onların ideolojik–politik çizgilerine evrensel sosyal demokrasi diyemeyiz. CHP, ( evrensel sosyal demokrasi=Batılı anlamda sosyal demokrasi) denklemini sorgulamalı, sorgulatmalıdır. Ä°nsanlığın sömürgeciliÄŸe ve emperyalizme karşı verdiÄŸi mücadeleleri de kucaklayan gerçek anlamda evrensel bir sosyal demokrasi anlayışının dünya ölçeÄŸinde öncülüÄŸünü yapmalıdır. Dünyada bu harekete öncülük edebilecek ender siyasi partilerden biridir CHP, ( hatta tek partidir.)”
ÖZGÜR Ä°NSAN DERGÄ°SÄ°’nin 2012 Ekim ve Kasım saylarında yazdığım, “CHP-ALTIOK – SOSYALDEMOKRASÄ°” baÅŸlıklı yazımda, Evrensel Sosyal Demokrasi’nin tanımı olabilecek bir BirleÅŸmiÅŸ Milletler kararına atıfta bulunmuÅŸtum..
““Evrensel Sosyal Demokrasi için ideolojik-politik çerçeve olabilecek bir BirleÅŸmiÅŸ Milletler kararı partimizin ve devletimizin kurucu önderi Atatürk için alınmıştır. UNESCO’nun Atatürk’ümüzün 100. doÄŸum yıldönümü için uluslararası kutlama etkinliÄŸi öngören, 152 ülke delegesinin oybirliÄŸi ile aldığı karar ÅŸöyledir :
“ Uluslararası anlayış, iÅŸbirliÄŸi ve barış yolunda çaba göstermiÅŸ üstün bir kiÅŸi; olaÄŸanüstü devrimler gerçekleÅŸtirmiÅŸ bir devrimci; sömürgecilik ve yayılmacılığa karşı savaÅŸan ilk
önder; insan haklarına saygılı; dünya barışının öncüsü; bütün yaÅŸamı boyunca insanlar arasında; renk, din, ırk ayrımı gözetmeyen eÅŸsiz bir devlet adamı; Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu. “
Dünyanın batısını, doÄŸusunu, kuzeyini, güneyini, beyaz derilisini, siyah derilisini, sarı derili, kızıl derili, melez tüm insanoÄŸlunu kucaklayan geçekten evrensel bir sosyal demokrasi tarif edilmek istense; UNESCO’nun bu kararındaki Atatürk anlatımından daha güzel bir ifade bulunamaz. Tanım CHP için hem kendi ulusal tarihini hem de Dünya’yı kucaklayan bir Sosyal Demokrasi tanımıdır. CHP bu anlayışla Sosyalist Enternasyonal’de bulunmalı ve orada bu anlayışın öncüsü olmalıdır. Bu tavır CHP’ye hem ülkemiz kamuoyunda hem de insanlık aleminde saygınlık kazandıracaktır.””
Sosyal Demokrasi DerneÄŸi Ä°stanbul Åžubesinin 2018 ve 2020 yıllarında rahmetli Muammer Aksoy’un ölüm yıldönümü anma konferanslarında sunduÄŸum tebliÄŸlerd ÅŸöyle ifade etmiÅŸtik. Bu tebliÄŸlerin metinleri halen www.jurnalist.com.tr portalında yayındadır.
TebliÄŸ baÅŸlığı : MUAMMER AKSOY, Avrupa doÄŸumlu Sosyal Demokrasi’yi dünyalılaÅŸtırmada öncü
“Türkiye’nin demokratik sol veya sosyal demokrat hareketi ne ulusal geçmiÅŸine sırt çevirip, reddi miras ederek, ne de evrensel sosyal demokrasiyi reddedip kendini ulusal yalıtılmışlık içine hapsederek bir baÅŸarı elde edebilir. Ulusal ile evrenseli özümseyerek birleÅŸtiren bir hareket ancak Cumhuriyet ve demokrasi karşıtı cephenin karşısında halkı birleÅŸtirebilir. Bu yol denenmiÅŸ ve baÅŸarı getirmiÅŸ bir yoldur. 1970’lerde Bülent Ecevit'in siyasi liderliÄŸinde, Muammer Aksoy'un fikri öncülüÄŸünde yürüyen Ortanın Solu hareketinin programıdır. Ä°thal, tercüme ideolojiler ve programlar aramak beyhudedir… ……………………………..
Atatürkçülük ve Sosyal demokrasi farklı coÄŸrafyalarda farklı tarihlerde, farklı sosyo ekonomik koÅŸullarda ortaya çıkmış, siyasi akımlardır…………… …….Ä°ki akım arasında çokça ortak ideal ve hedefler vardır, farklılıklar ve çeliÅŸmeler de vardır. Hepsinden önemlisi de farklı sosyoekonomik geliÅŸme aÅŸamasındaki toplumları kucaklayan evrensel bir Sosyal demokrasi anlayışı için birbirini tamamlayıcılık vardır. Kavramamız gereken halka da bence budur.“
2019 yılında; SDD Ä°stanbul Åžubesinin AHMET Taner Kışlalı’yı anma etkinliÄŸinde sunduÄŸum “Kemalizm, Mazlum Milletlerin Devrimci Antiemperyalist Sosyal Demokrat Hareketi” baÅŸlıklı tebliÄŸde ÅŸu görüÅŸümüzü ifade etmiÅŸtik.
“Emperyalizm gerçeÄŸi ve 1.Emperyalist Paylaşım savaşında Avrupa’lı sosyal demokrat partiler iyi bir sınav vermemiÅŸlerdir. Jean Joures gibi bazı istisnalar hariç emperyalizm ve savaÅŸ yanlısı bir politika izlemiÅŸlerdir. Kemalist Devrim ise bir antiemperyalist- milli kurtuluÅŸ devrimidir. Bunun sonucu 1970’lere kadar mazlum milletler dünyasında Sosyal Demokrasi adı yoktu, ama Kemalizm ve Atatürk vardı. Ta ki Sosyalist Enternasyonal BaÅŸkanlığına Willy Brandt’ın seçilmesi (1976) ile o Dünya ile temasa geçilmiÅŸtir. Önce Avrupa’nın kenar mahalleleri sayılan Ä°spanya , Portekiz, Yunanistan ve Türkiye ile iliÅŸki kurulmuÅŸ, daha sonra bağımsızlıklarını yeni kazanan, o zamanki adıyla, Üçüncü Dünya ülkelerine açılarak, ÅŸeklen de olsa, bir dünya örgütü (Enternasyonal ) olmuÅŸtur. Emperyalist reflexlerden arındığı söylenemez, zaman zaman nüksetmekte, Türkiye’ye ve CHP’ye ayar verme giriÅŸimleri krizlere yol açmaktadır. Bunlar da zaman içinde aşılacaktır. Gerçekler eninde sonunda kendini kabul ettirecektir.”
Devam edeceÄŸiz. Gelecek yazımızda, Kemalizm – Sosyal demokrasi sentezi karşıtlığını ve karşıtlarını irdeleyeceÄŸiz.