Sümerler

Feyzullah KOÇAK

Sümerler, M.Ö. 4000 – 2000 yılları arasında güney Mezopotamya’da yerleÅŸik olan dünyanın en eski uygarlıklarından biridir. Sümer halkı, Mezopotamya bölgesine yerleÅŸtiÄŸinde, maden iÅŸlemeyi ve çanak-çömlek yapmayı biliyordu. YerleÅŸtikleri kentlere muazzam bir sulama sistemi kurup sulu tarımı geliÅŸtirdiler. Günlük hayatı kolaylaÅŸtıran icatların dışında matematik ve geometri gibi bilimlerin de temelini attılar. Kısacası Sümer halkı teknoloji geliÅŸtirme konusunda üstün yeteneÄŸe sahipti. Bu insanlar için hırs, baÅŸarı, üstünlük, prestij, onur ve tanınma gibi kavramlar çok önemliydi. Toplumsal alanda kolay örgütleniyorlar, yeni bir teknolojiyi el birliÄŸiyle geliÅŸtirebiliyorlardı. İşte dünya tarihini ÅŸekillendiren belli baÅŸlı Sümer icadı…

-Seri üretim çömlek

Sümerler dışında birçok uygarlık çanak çömlek yapmayı biliyordu. Ancak döner çarkı ilk geliÅŸtiren Sümerler oldu. Çömlek tekeri olarak da bilinen bu teknoloji, seri üretime geçilmesine imkan saÄŸladı. Bu durum ise ticaretin geliÅŸmesiyle sonuçlandı.
-Yazı
Tarihçiler bu konuda kesin bir yorum yapmasa da Sümerlerin dünyadaki ilk yazı sistemini geliÅŸtirdiÄŸi düÅŸünülüyor. Sümerlerden günümüze ulaÅŸan en eski tablet M. Ö. 2800 yılına dayanıyor. Bu tabletlerde piktograf sistemiyle nesneler ve sayılar resmedilmiÅŸ. Çivi yazısı olarak da bilinen bu sistemde, çoÄŸu kelime tek heceden ya da tek bir resimden oluÅŸuyor.
-Hidrolik mühendislik
Sümer ÅŸehirlerinin çoÄŸu Fırat ve Dicle nehirleri arasında kurulmuÅŸtu. Bu nedenle ÅŸehirler düzenli aralıklarla su baskınına uÄŸruyordu. Ancak Sümerler nehir sularının nasıl kontrol edilebileceÄŸini öÄŸrenmiÅŸti. Su akışını düzenlemek için palmiye gövdelerinden ve çamurdan barajlar inÅŸa ettiler. Aynı zamanda suyu verimli kullanabilmek için kanal sistemleri tasarladılar.
-Araba
Sümerler, tekerleÄŸi önce çömlek çarkında kullandı. Ardından iki tekerlekli savaÅŸ arabası icat ettiler. El arabası ÅŸeklinde tasarlanan tekerlekli arabalar, hayvanlar aracılığıyla çekiliyordu. Bu arabalar engebeli arazilerde seyahati zorlaÅŸtırıyordu. Bu nedenle ya savaÅŸta ya da törenler de kullanılıyordu.
-Saban
İnsanlık tarihinin en önemli buluÅŸlarından biri olan saban, toprağı ekilebilir hale getirmek için icat edilen bir tarım aletidir. Sümerler sabanı icat ettikten sonra topraktan daha fazla verim aldıkları için çeÅŸitli bölgelerde köy ve ÅŸehirler kurdular. Hatta çiftçilere sabanların nasıl kullanılması gerektiÄŸini açıklayan ayrıntılı kılavuzlar bile hazırladılar.
-Tekstil atölyeleri
Mezopotamya’daki diÄŸer uygarlıklar, yünü giysilik kumaÅŸ dokumak için kullanıyordu. Ancak bu iÅŸlemi endüstriyel boyutta ilk yapan uygarlık Sümerler oldu. Sümerler, tapınaklarını devasa giyim atölyelerine dönüÅŸtürmüÅŸtü. Bu atölyeler, modern imalat fabrikalarının öncülü oldu.
-Seri üretim tuÄŸla
Sümerler ev ve tapınak inÅŸa ederken taÅŸ ve kereste kullanıyordu. TaÅŸ ve kereste eksikliÄŸini gidermek için kilden tuÄŸla yapmaya baÅŸladılar. Sümerler kili yapı malzemesi olarak kullanan ilk uygarlık deÄŸildi. Ancak onlar bu malzemeyi seri bir ÅŸekilde üretip büyük ÅŸehirler kuran ilk uygarlıktı.
-Metalürji
Sümerler bakır madeniyle günlük eÅŸya yapan ilk uygarlıktı. Mızrak ucundan keskilere, heykellerden usturalara kadar birçok eÅŸya bakır kullanılarak üretiliyordu. Dönemin metalürji mühendisleri, kerestelerle ısıtılan fırınlar kullanıyordu. Bu fırınların sıcaklığını el ve ayakla yön verilen körüklerle kontrol ediyorlardı.
-Matematik
Dünyadaki ilk sayı sistemini Sümerler icat etti. 60’lık birimlere dayalı bu sistem neredeyse tüm zaman ve mekan hesaplamalarında kullanılıyordu. Bu ÅŸekilde matematiÄŸin de temelleri atılmıştı. Sümerler sayılardaki yetenekleri sayesinde astronomi alanında da kendilerini geliÅŸtirdiler. Aynı zamanda artıklı bir takvim kullandılar. Bir ayı 30, bir yılı da 360 gün olarak hesapladılar. Onların geliÅŸtirdiÄŸi bu sistem, matematiÄŸin geliÅŸmesine ve hayatın her alanda kullanılmasına yardımcı oldu.
FACEBOOK SAYFASINDANALINMIÅžTIR