ZAFER BAYRAMI KUTLAMALARI
TÜRK MİLLİ KURTULUÅž SAVAÅžINI ONURLA GURURLA KUTLAMAMIZA HÄ°Ç BİR ENGEL YOKTUR.
KUTLAMA, ÅžEKİL ÅžARTI OLAN TÖRENLERDENDİR.
MEYDANLARDA YAPILMASI, ASKERİ VE MÜLKİ ERKANIN BULUNMASI, KALABALIK HALK KİTLELERİ TARAFINDAN YAPILMASI HALİNDE BİR ANLAM İFADE EDER.
BU NEDENLE, BİZİ PISIRIK, KORKAK GÖSTERECEK EYLEMLER YERİNE, GÜZEL YURDUMUZUN MEYDANLARINA AKIN AKIN GİDEREK , EN GÜR SESİMİZLE TÜRK MİLLİ KURTULUÅž SAVAÅžINI TAÇLANDIRAN EN BÜYÜK BAYRAMI KUTLAMAYA DAVET EDİYORUM .
BU KUTLAMANIN, BAÅžTA TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ OLMAK ÜZERE, BÜTÜN MİLLİ KURULUÅžLARIN, YURTSEVERLERİN ÖNDE GELEN GÖREVLERİNDEN OLDUÄžUNA İNANIYORUM.
ÅžK.
Büyük Zafer’den iki yıl sonra 30 AÄŸustos 1924 cumartesi günü Dumlupınar’da Çal Köyü yakınlarında Gazi Mustafa Kemal PaÅŸa’nın da katılımıyla Büyük Zafer için ilk kutlama töreni yapıldı. Zaferi kutlamak için iki yıl beklenmesinin en önemli nedeni, 1923'teki yoÄŸunluÄŸun yeni Türkiye açısından hem ulusal hem de uluslararası alanda had safhada olmasıydı.
Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi 12 AÄŸustos 1924 tarihli nüshasının birinci sayfasından “Dumlupınar Meydan Muharebesi Tes’idi” baÅŸlıklı haberiyle bu sene ilk kez kutlama töreni yapılacağını duyurmuÅŸtur. Haberde CumhurbaÅŸkanı Mustafa Kemal PaÅŸa’nın da bir konuÅŸma yapacağı bildirilmiÅŸtir. Tören programı ile ilgili olarak, Genelkurmay BaÅŸkanı Fevzi PaÅŸa, Milli Savunma Bakanı Kazım PaÅŸa, Milli EÄŸitim Bakanı Vasıf Bey’in 9 AÄŸustos 1924’te bir toplantı yaptıkları ve bu toplantıda törenin programını belirledikleri ve Bakanlar Kurulu’na onay için sundukları belirtilmiÅŸtir.
İlk haberden altı gün sonra 18 AÄŸustos 1924 tarihli Hâkimiyet-i Milliye gazetesi ilk sayfadan törenin programını yayınlamış, İzmir, Ankara ve İstanbul’dan gelecekler için yüzde elli indirimli özel trenlerin kalkacağını duyurmuÅŸtur. Gazetenin okuyucularına duyurduÄŸu program akışı ÅŸu ÅŸekildeydi:
1) Açılış KonuÅŸması
Fevzi [ÇAKMAK] PaÅŸa (Genel Kurmay BaÅŸkanı)
2) Meçhul Asker Abidesi ve heykelinin temel atma töreni
3) Protokol Konuşmaları
İstanbul Üniversitesi temsilcisi
Basın temsilcisi
Türk Ocakları temsilcisi
Türkiye ÖÄŸretmenler BirliÄŸi temsilcisi
Türkiye Spor Kulüpleri BirliÄŸi temsilcisi
Kızılay temsilcisi
Barolar temsilcisi
Türk halkını temsilen Türkiye Büyük Millet Meclisi BaÅŸkanı Fethi [OKYAR] Bey
Türkiye Cumhuriyeti Devleti CumhurbaÅŸkanı Mustafa Kemal [ATATÜRK] PaÅŸa
4) Resmi Geçit
Dumlupınar’daki Büyük Zafer kutlamaları için Türkiye Cumhuriyeti CumhurbaÅŸkanı Gazi Mustafa Kemal [ATATÜRK] PaÅŸa eÅŸleri Latife Hanım ile birlikte 29 AÄŸustos 1924 Cuma günü öÄŸleden sonra saat 13:07’de Ankara’dan özel özel bir trenle hareket etmek üzere beklerken, Ankara garında kalabalık bir halk kitlesi onu uÄŸurlamak için toplanmıştı. Yedi vagonlu trende BaÅŸbakan ve DışiÅŸleri Bakanı İsmet [İNÖNÜ] PaÅŸa ve eÅŸi, Genelkurmay BaÅŸkanı Fevzi [ÇAKMAK] PaÅŸa, Bakanlar, Milletvekilleri, gazeteciler bulunuyordu. Polatlı ve EskiÅŸehir’e doÄŸru ilerleyen tren Polatlı ve EskiÅŸehir istasyonlarında toplanan halkın, bayram havasındaki yoÄŸun sevgi gösteriyle karşılanmıştı. EskiÅŸehir’e ulaÅŸan tren gece saat 03.00’e doÄŸru EskiÅŸehir’den Afyonkarahisar’a hareket etmiÅŸti. Sabah saatlerine doÄŸru zaferin kazanıldığı Afyonkarahisar’a ulaşılmıştı. Afyonkarahisarlılar BaÅŸkomutanlarını ve beraberindeki heyeti coÅŸkulu bir ÅŸekilde karşılamışlardır.27 İstanbul’dan gelen Türkiye Büyük Millet Meclisi BaÅŸkanı Ali Fethi [OKYAR] Bey ve gazeteciler, İzmir’den gelen Ali Fuat ve Kazım [KARABEKİR] PaÅŸalar, İzzettin Fahri, Ali Hikmet, Åžükrü Naili PaÅŸalar, EskiÅŸehir’den gelen Kemalettin Sami PaÅŸa da Ankara heyetinden sonra Afyonkarahisar’a ulaÅŸmışlardı.
30 AÄŸustos 1924 günü Çaltepe’de yapılacak törenler için bütün hazırlıklar yapılmıştı. Tören alanına giden güzergâhta iki tak dikkat çekmiÅŸti. Bunlardan birisi Çal Köyü’ne giden yolun üzerindeydi ve ÅŸu ibare yazılmıştı: “YaÅŸasın Büyük Reis-i Cumhurumuz.” Yine yol üzerinde baÅŸka bir takın üzerinde daha uzun cümleler yazılmıştı: “BeÅŸ bin senelik mefahiri ile ayakaltında kalan haysiyet-i milliyeyi bir hamlede kurtaran bu yerlerin halaskarını iki sene evvel bugün ÅŸuracıkta sihirli kılıcı ile ve bir yıldırım ÅŸiddetiyle Türk tarihini yazarken görmüÅŸtük. Bugün bir sayfası okunan o tarihin muhteÅŸem timsaline Kütahya halkı tarafından yüzbinlerce selam ve ta’zim!”
ÖÄŸleden sonra saat 13.00’e doÄŸru CumhurbaÅŸkanı Mustafa Kemal [ATATÜRK] PaÅŸa Silkisaray’dan BaÅŸkomutanlık sancağını taşıyan üstü açık otomobiliyle hareket etmiÅŸ, Keyiftepe’de kurulan çadırlardan birinde Latife Hanım beraberinde olduÄŸu halde kısa süre istirahat etmiÅŸ, saat 13.30’da beraberindekilerle birlikte Çaltepe’deki tören yerine çıkmıştı.
Daha önce belirlenen program doÄŸrultusunda saat 14.00’te alkışlar arasında günün anlam ve önemini belirten konuÅŸmalarını yapmak üzere Genelkurmay BaÅŸkanı Fevzi [ÇAKMAK] PaÅŸa kürsüye çıkmış ve Büyük Zafer ile ilgili teknik bilgiler vermiÅŸti.