57. Alay destanı
Yine 3 taburlu, 49 subay, 3638 erin Alay komutanı Hüseyin Avni, 1. Tabur komutanı Yüzbaşı Zeki, 2. Tabur komutanı Binbaşı Murat, 3. Tabur komutanı Binbaşı Ali Hayri, Tümen komutanı da Yarbay Mustafa Kemal’dir. Alay komutanı Hüseyin Avni 2 Şubat 1915’te Tekirdağ’a gelerek göreve başlamıştır.
57. Alay, daha muharebenin başında Çanakkale’nin geçilmez olduğunu tüm dünyaya göstermiş, İtilaf Devletlerinin çıkarma yaptığı önemli bir bölge olan Arıburnu’nda çelik bir duvar gibi dimdik durmuştur.
57. Alaya 22 Şubat 1915 tarihinde törenle sancak verildi. 23 Şubatta Halep vapuru ile Tekirdağ’dan hareket eden Alay 25 Şubatta Eceabat’a (Maydos) gelmiştir.[37] 19. Piyade Tümeni Karargâhı ile birlikte 26 Mart 1915’te Bigalı Köyü’ne intikal etmiştir. Bu tarihten 24 Nisan 1915 tarihine kadar bizzat Yarbay Mustafa Kemal ve Binbaşı Hüseyin Avni Bey tarafından sürekli eğitime tabi tutulan 57. Alay Bigalı Köyü ve Turşun bölgesinde tatbikatlar yapmıştır. Bigalı Köyünde eğitim ve tatbikatlarını yürüttüğü sırada 57. Alay’ın birkaç kez 5. Ordu tarafından yeri değiştirilmek istenmişse de Mustafa Kemal çıkarmanın yapılacağını tahmin ettiği bölgeye en yakın noktalardan biri olmasından ötürü Bigalı köyünde kalmak yönünde ısrarcı olmuş ve bunda da başarılı olmuştur.
Mustafa Kemal 25 Nisan 1915 günü gerek 27. Alay gerekse 57. Alay’ın yaptığı muharebeleri değerlendirdikten sonra elde edilen başarıyı şöyle yorumlamaktadır: Bu öyle alelade bir taarruz değil, herkesin muvaffak olmak veya ölmek azmiyle harekete geçtiği ve çok istekli olduğu bir taarruzdur. Hatta ben komutanlara şifahen verdiğim emirlere şunu ilave etmişimdir. “Size ben taarruzu emretmiyorum ölmeyi emrediyorum, biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve komutanlar geçebilir.”
25 Nisan sabahı saat beşten sonra amansız bir şekilde İtilaf donanmasının bombardımanı başlamıştı. Kabatepe yönünden yapılan yoğun ateş nedeniyle yarımadanın batı yamaçları ve tepeleri hallaç pamuğu gibi atılıyordu. Bir süre sonra da çıkarma başladı. Maltepe’deki 77. Alay ve 9. Tümen’den alınan raporlar üzerine Yarbay Mustafa Kemal tümenini alarma geçirdi.
19. Tümen komutanı Yarbay Mustafa Kemal şöyle bir plan yapmıştı; yalnız bir alay kuvvetiyle Kocaçimen Tepe’ye yetişmek ve tümenin öbür iki alayını da her an harekete geçebilecek şekilde hazırlatmak. Yarbay Mustafa Kemal harekete geçmeden önce Gelibolu’daki 3. Kolordu komutanlığına saat 7.00’de bir rapor yazarak düşmanın karaya çıktığını, bu nedenle 57. Alayı o mıntıkaya hareket ettirdiğini bildirdi.
9 Aralık 1916 ve 28 Ocak 1917 tarihleri arasında Galiçya cephesinde bulunan 57. Alaya 11 Haziran 1917’de “yurda dön” emri verildi. 57. Alay Galiçya cephesine 54 subay ve 2741 erle girmiş, 685 şehit ve 975 kayıp olmak üzere 1600’ün üzerinde zayiat vermiştir.
Bu kahramanların anısına o günden beri Türk ordusunda 57. Alay bulunmamaktadır. 57. Alay, dünya üzerinde en çok madalya sahibi olan alay olduğu için dünyanın en kahraman alayı olarak nitelendirilmektedir.
57. Alay Yürüyüş Komitesi Başkanı Hikmet Yılmaz, “Tekirdağ gerçekten Çanakkale’nin ilk adımının sesleridir. Çanakkale destanının yazıldığı yerdir Tekirdağ. Aslında, Mustafa Kemal’in 1 Ocak’ta aldığı görevi, 2 Şubat’ta Tekirdağ’da 19. Fırka 19. Tümen ile örtüştürerek alaylarını burada bütünleştirmesi ve buradan cepheye gidişi ile başlamıştır" dedi.
Törende konuşan Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Albayrak, 5 gün sonra Çanakkale Savaşı'nın 103'üncü yıl dönümünün kutlanacağı belirtti.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 57. Alayı Tekirdağ’da kurmasının ayrı bir gurur olduğunu belirten Tekirdağ Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Albayrak, "Çanakkale Tekirdağ’dan başlar demiştik, ismini böyle koymuştuk ve bunun için de bir sempozyum yapmıştık. Ebedi önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün 19. Tümeni ve 57. Alayı burada kurması Tekirdağ’ın ayrı bir gurur kaynağı olmuştur. Ama en önemlisi Hüseyin Avni Bey’in komitesindeki 57. Alay giderken verdikleri mesaj çok önemliydi. Dönmeyi düşünmediler ve dönmediler de. Biz şimdi bu aziz hatıranın 103’üncü yılında 8 yıldır buna başlanmış olması ve ben de bunların tamamında bulundum ve bir kısmında da yürüdüm. Şu bilinsin ki Türk milleti var olduğu sürece hep kahramanlıklarla dolu tarihi vardır. Bu tarihte örnekler çoktur. Çanakkale’de bunlardan en önemlilerinden biridir. Ben bu organizasyon içinde olan herkesi kutluyorum ve teşekkür ediyorum. Yolları açık olsun." ifadelerini kullandı.
Tekirdağ Vali Yardımcısı Suat Yıldız da 57. Alay'ın Türkiye demek olduğunu belirterek, "57. Alay demek bir memleketin kurtuluş azmi, var oluş mücadelesi demektir. 57. Alay bir milletin bir olup sancağa dönüşmesi demektir. Kahraman ordumuzun güç ve neferlerine Allah'tan güç ve kuvvetler diliyorum" diye konuştu.
Törenin ardından, şehir merkezinden Çanakkale istikametine yola çıkan yürüyüş komitesi, vatandaşlarca alkışlanarak selamlandı.
ŞAHABETTİN KÜÇÜKYAZICI
BÜLENT SOYLAN
Prof.Dr. İsmet BARUTÇUGİL
Dr. Bora KÜÇÜKYAZICI.jpg)
KONUK YAZAR.jpeg)
ERSİN DEDEKOCA