ONCA ÖFKE, ONCA KIZGINLIK VE SON

İsrail basınına göre anlaşmanın 8 maddesi şu şekilde:

İsrail gazetesi Yediot Aharonot’un haber sitesi Ynetnews’a göre anlaşmanın sekiz temel unsuru şöyle:

1 İsrail ile Türkiye tam diplomatik ilişkileri ve normal ilişkileri yeniden tesis edecek, buna karşılıklı büyükelçilerin yeniden gönderilmesi ve devlet ziyaretleri dahil. İki taraf, NATO ve BM gibi uluslararası platformlarda birbirlerinin çıkarlarına zararlı addedilen şekilde hareket etmekten geri durmayı taaahhüt edecek.

2 Türkiye Gazze ablukasının kalkması taleplerini geri çekecek. Karşılığında İsrail Türkiye’nin Gazze’ye yardımlarının İsrail tarafından denetlenmesinin ardından Aşdod limanı üzerinden Gazze’ye ulaşmasına izin verme sözü verecek. İsrail Türkiye’nin Gazze’de hastane, elektrik santralı ve su arıtma tesisi inşa etmesine de izin verecek.

3 İsrail Türkiye’deki bir insani yardım fonuna yaklaşık 21 milyon dolar tranfer edecek, bu para Mavi Marmara’da öldürülen 9 Türkiye vatandaşı ile yaralananların ailelerine aktarılacak.

4 Türkiye bir yasa çıkararak Mavi Marmara ile ilgili İsrailli askerlere açılmış tüm davaları iptal edecek.

5 Türkiye Hamas’ın ülkeyi İsrail’e karşı faaliyetleri için bir üs olarak kullanmasını engelleyecek. Bunun karşılığında İsrail Türkiye’deki Hamas’ın komuta merkezinin kapatılması talebini geri çekti. 2014’te İsrailli gençleri kaçırılıp öldürülmesinden sorumlu olan Hamas’ın üst düzey üyesi Salah Aruri Türkiye’den gönderilmişti. Türk yetkililer geri gelmesine izin verilmeyeceğini vaat etti.

6 İki ülke askeri işbirliği ve istihbarat paylaşımını yeniden başlatacak.

7 İsrail’in doğalgazının çıkarılması ve dağıtılmasına imkân verebilecek bir boru hattı kurulmasıyla ilgili iki ülke görüşmelere başlayacak.

8 Anlaşmada Gazze’de 2014’ten beri kayıp olan İsrailli sivil Avera Mengiustu ve operasyonda öldürülen askerler Oron Shaul ve Hadar Goldin’in naaşlarının iadesine dair madde içermiyor. Ama Türk hükümeti Hamas’la görüşerek iadelerini sağlamayı vaat etti. İsrail anlaşmayla ilgili Rusya, Mısır, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ı bilgilendirdi ve bu ülkelerle ilişkisi pahasına hiçbir harekette bulunmayacağı mesajını iletti.

NE ANLAMA GELİYOR?

Anlaşmada İsrail’in Mavi Marmara sebebiyle resmen tazminat ödeyeceğine dair bir ifade yer almıyor. Mart 2013’te ABD Başkanı Obama’nın İsrail ziyaretinde bastırmasıyla Erdoğan’dan telefonda özür dilemekle yetinen Netanyahu, Türkiye’ye resmen tazminat ödemek yerine de bir Türk vakfına yardım yapmakla yetiniyor. Erdoğan ilişkilerin normalleşmesi için üç şart öne sürmüştü. Bu anlaşmayla Gazze ablukasının kaldırılması şartından vazgeçiyor. Hatta yardımı İsrail denetiminden geçirip Aşdod’dan göndererek İsrail ablukasını tanımış oluyor. Mavi Marmara’nın amaçladığı ablukayı kırma hedefi de boşa çıkarılıyor. İsrail, Mavi Marmara’ya taşığıdı yardım malzemelerini Aşdod’a indirmesi ve izin verilecek malzemelerin Gazze’ye aktarılmasını teklif etmişti. Teklif reddedilince de gemiye uluslararası sularda saldırmıştı. İki taraf NATO ve BM gibi uluslararası platformlarda birbirlerinin çıkarlarına zarar verecek tarzda hareket etmeyecekleri taahhüdünde bulunursa, bu Filistin Devleti’nin kurulması için uluslararası platformlarda sürdürülen mücadeleye Türkiye’nin destek vermemesi anlamına gelecek.

Yapılan Yorumlar